اضطراب كودكان را جدي بگيريد +روش درمان

چنانچه اين كودكان تحت درمان قرار نگيرند، اضطراب در عملكرد آنها در مدرسه فعاليت هاي مهم اجتماعي تاثير منفي داشته و دچار مشكلاتي خواهند شد.

به گزارش امید، كودكان همانند بزرگسالان در هنگام مواجهه با تجارب جديد و موقعيت هاي مختلف، احساس اضطراب، ترس و نگراني را تجربه مي كنند. اين موضوع امري طبيعي است ولي اگر اين احساس اضطراب در كودك باقي بماند و در فرآيند يادگيري و رفتار او تاثير مخرب داشته باشد مي توان گفت اين اضطراب ديگر طبيعي نيست و احساسي فراتر از اضطراب معمولي و رايج در كودكان است كه بايد جدي تلقي شود. اين اختلال مي تواند روي تفكر، قدرت تصميم گيري، درك محيط اطراف و توانايي تمركز، تاثير منفي داشته باشد. بدين ترتيب كودك دچار احساس ترس، نگراني و خجالت خواهد شد و از حضور در مكان ها و فعاليت هاي اجتماعي اجتناب كرده و گوشه گير و منزوي مي شود.

اضطراب در كودكان مي تواند باعث افزايش فشارخون و ضربان قلب شود و تهوع، دل درد، سوزش ادرار، خستگي و ضعف و تنگي نفس را نيز به همراه داشته باشد. نشانه هاي ديگر آن شامل بدخوابي، خودانتقادي، عدم اطمينان به توانايي هاي خويش و زودرنجي است.

چنانچه اين كودكان تحت درمان قرار نگيرند، اضطراب در عملكرد آنها در مدرسه فعاليت هاي مهم اجتماعي تاثير منفي داشته و دچار مشكلاتي خواهند شد.

انجام تحقيقات علمي در اين زمينه دشوار است زيرا همان طور كه كودكان رشد مي كنند، نوع ترس آنها نيز تغيير مي كند و از آنجايي كه محققان براي به دست آوردن نتايج قابل اطمينان نيازمند منابع خاصي هستند، به دست آوردن چنين اطلاعاتي به راحتي امكان پذير نيست.

در سنين بين ۶ تا ۸ سالگي، ترس كودكان از تاريكي و موجودات خيالي كاهش مي يابد و در عوض اضطراب از عملكرد مدرسه و روابط اجتماعي، در آنها تقويت مي شود. چنانچه اين كودكان، اضطراب بيش از اندازه اي را در اين مرحله تجربه كنند، اين اضطراب مي تواند منجر به گسترش اختلالات رفتاري در زندگي آينده آنها شود.

اختلالات اضطرابي در كودكان، ناشي از ۲ دسته عوامل هستند: عوامل رواني و عوامل بيولوژيكي. مطالعات متعدد نشان مي دهد كه كنترل بيش از حد مادر، منجر به ايجاد سطوح بالاتري از اضطراب در كودك مي شود.

استرس و نگراني نيز عاملي براي ايجاد اختلالات اضطرابي است. كودكان و نوجوانان مضطرب واكنش فيزيكي و رواني شديدي نسبت به استرس نشان مي دهند. واكنش آنها نسبت به خطرهاي جزئي حتي اگر جدي نباشد، سريع تر و قوي تر است.

يكي از اختلالات اضطرابي شايع در كودكان، ترس از مدرسه است. گاهي براي اين اضطراب هيچ دليل مشخصي وجود ندارد. در بعضي موارد، كودك ممكن است از سوي همكلاسي ها و حتي معلم هم مورد تهديد و خشونت قرار گيرد.

دانش آموز حتي با تكاليف بيش از اندازه مدرسه نيز مي تواند دچار استرس شود.

البته در مواردي مي توان گفت كه ترس از مدرسه مي تواند نوعي جمع هراسي باشد كه به آن اضطراب اجتماعي نيز گفته مي شود. كودكاني كه دچار اين ترس و اضطراب هستند، از صحبت كردن در مقابل همكلاسي هاي خود يا حضور در ميان افراد جديد خودداري مي كنند. در مواردي خاص، جمع هراسي در كودكان ناشي از بعضي اختلافات و رخدادهاي آسيب زا است؛ مثلاً نداشتن جواب سوالي كه در كلاس مطرح مي شود.

كودكان همانند بزرگسالان مي توانند دچار اختلالات اضطرابي فراگير يا وسواس فكري ـ عملي شوند. علائم اين اختلالات در كودكان و بزرگسالان يكسان است. اگر كودكي دچار اضطراب فراگير شود، مي تواند از هر چيزي نگران شود. حتي مسائل بسيار ساده و پيش پا افتاده نيز او را نگران مي كند.

اين كودكان نسبت به ساير همسالان خود در انجام كارها كند هستند و به زمان بيشتري نياز دارند. البته تنها تفاوت آنها با سايرين در اين است كه نسبت به هر چيزي نگران هستند؛ چيزهايي مانند نمرات مدرسه، زورگويي، صدمه ديدن و از اين قبيل.

از علائم اختلال وسواس فكري ـ عملي مي توان رفتارهاي تكراري و وسواسي را نام برد.

در اينجا مي توان متذكر شد كودكاني كه والدين آنها نيز دچار اختلالات اضطرابي هستند، بيش از ديگران دچار اضطراب مي شوند. همچنين اضطراب در دختران بيش از پسران شايع است.

روش هاي درماني

روش هاي متعددي براي درمان اختلالات اضطرابي در كودكان موثر است. مانند بزرگسالان، كودكان نيز مي توانند تحت روان درماني، درمان هاي شناختي ـ رفتاري يا مشاوره قرار گيرند.

از انجا كه استفاده از درمان هاي دارويي در كودكان بحث برانگيز است، روش هاي روان درماني، مطلوب و پرطرفدار هستند.

يكي از اين روش ها، خانواده درماني است كه در آن كودك به همراه والدين و افراد خانواده خود با درمانگر ملاقات مي كند. اين روش نوعي گروه درماني است كه هر يك از اين افراد خانواده مورد مشاوره و تحت درمان قرار مي گيرند.

از هنر درماني و بازي درماني نيز مي توان بهره گرفت. زماني كه كودك در اثر يك حادثه يا ناتواني نخواهد يا نتواند ارتباط گفتاري و كلامي برقرار كند، روش هنر درماني به كار رفته مي شود. مشاركت در فعاليت هاي هنري به كودك اجازه مي دهد آنچه را كه در ارتباط كلامي قادر به گفتن نيست، در هنر درماني نشان دهد.

در روش بازي درماني، درمانگر كودك را هنگام بازي مشاهده و بررسي مي كند. درمانگر مي تواند در زمان بازي؛ سوالات، نفرات يا پيشنهادات خود را به كودك القا كند. اين روش با تعادل افراد خانواده و ايفاي نقش در بازي مي تواند موثر واقع شود.